Als de Kerk aan politiek doet

Nieuwjaarsboodschap aan de wereldlijke autoriteiten, door Mgr Rey, bisschop van Toulon.

Rede van Mgr Dominique Rey, bij de nieuwjaarswensen, 12 januari 2017.

 

De Kerk verdedigt ‘de politiek’, dat wil zeggen de politiek in de nobele zin van het woord, dat is voorbijgaand aan de  partisane bepaling, de voorwaarden om samen te leven in onze gemeenschap definieert, en die ‘de’ politiek voorafgaan, het politieke spel, en het media-schouwspel. In die zin doet de Kerk aan politiek want zij wil steeds het gemeenschappelijk goed bevorderen en realiseren, wat de echte basis is van het democratische debat, gevoed door de waarden en de oriëntaties die we samen delen.

Onze post-moderne gemeenschap houdt niet op om ondanks haar rijkdom, steeds opnieuw armoede en uitsluiting te creëren. De verdeeldheid groeit door het drievoudige effect van de massa-denken, vaagheid en communautarisme, en door de dematerialisatie van de menselijke relaties, geaccentueerd door de invasie van het virtuele, die de nauwe relatiebanden bedreigt, van de medemenselijkheid en de goedheid onder de mensen.

 Ons land beleeft tegenwoordig een desintegratie van de politiek, en wordt steeds minder de nobele kunst van het regeren, maar die van het management en het besturen. Het publieke woord, overdadig en hypergemediatiseerd, neemt de overhand op het spel van dialoog en wederwoord, en wordt gegijzeld door polemieken. Het keert de burger af. Het verduistert ook de echte sociale uitdagingen, antropologisch en ethisch. Iedereen krijgt steeds meer de indruk dat de politiek een spel is van verleidingen, beloften, en afrekeningen.

Om de politiek te hervormen stelt de Kerk 4 wegen voor om het engagement van de Christenen in de wereld te bevorderen:

-          De eerste is die van de dialoog. De werking van het democratische spel vraagt om de uitdrukking van verschillende meningen, van redelijke argumentatie, en het respect voor afwijkende meningen. De Kerk moet de dialoog tussen allen bevorderen, zonder vooroordelen, zonder te stigmatiseren, met al de periferieën van onze tijd. Die dialoog kan alleen vrucht voortbrengen als ze steunt op de reden, met de waarheid, want anders kan ze niet anders dan vervallen in het relativisme. Het publieke debat kan niet gevoerd worden zonder menselijke principes te respecteren, die on-onderhandelbaar zijn. Het zijn principes van vrijheid, vooral in het onderwijs, van het respect voor de familie en het leven (van conceptie tot natuurlijke dood), van solidariteit met de armsten en de meest kwetsbaren. Benedictus XVI kon zo spreken over de ‘dictatuur van het relativisme’ en paus Franciscus houdt niet op een ‘democratie van opinies’ aan te klagen die oreert in plaats van een debat aangaat, zonder het fundamentele van het oppervlakkige te scheiden, en meer recht wil doen aan de pathos dan aan de rede. De Kerk spant zich in om de rede echt te verlichten door een ware onderscheiding van het algemeen welzijn, voorbij de democratische structuren. De Kerk verdedigt zo de wortels van de democratie om te verhinderen dat het een supermarkt wordt van persoonlijke voordelen.

-          Om te leven, heeft die dialoog een engagement van allen nodig, een tweede politieke deugd. Naar het beeld van al onze medeburgers, is een christen uitgenodigd om zich te engageren. “Zich bezig houden met politiek is een morele verplichting voor iedere christen” herinnert paus Franciscus ons. Hij voegt nog toe: “de politiek is het belangrijkste domein van de caritas”.

-          De derde weg is die van de vraagstelling en het debat. Een authentiek debat moet gehouden worden door een vrij woord. In een conformistische context van ‘prêt-à-penser, is het niet gemakkelijk om u te wagen aan een woord in de tegenstroom. De Kerk heeft soms de indruk gegeven om het publieke debat stilaan te mijden. Maar ik denk dat we vandaag een omgekeerde beweging zien. De burger moeten duidelijk en efficiënt degene interpelleren aan wie ze de macht toevertrouwen, zeker in deze tijd waarin het publieke debat oppervlakkig en zwak is. Tegenover het verdwijnen van de persoonlijke, familiale en nationale identiteit, stelt de Kerk haar onvoorwaardelijke principes die voortkomen uit haar sociale doctrine die de vermenselijking van onze maatschappij garanderen.

-          Het laatste punt is dat van de incarnatie. De politiek, de openbare diensten, het engagement moet in concrete handelingen geleefd worden. In dat verband ligt het politieke succes in de overeenkomst tussen de persoon en zijn boodschap, tussen de boodschap en zijn handelen, tussen het handelen en de moraal. De incarnatie beleeft men dus iedere dag. Men kan geen politiek doen zonder grond, of op afstand, achter de TV of het internet. Christen zijn, is al onder ons leven wat we willen zien ontwikkelen op niveau van het land, van onze regio, van onze wijk.

 

Mgr Dominique Rey spreekt op 23 juli 2017 in Hasselt over de Evangelisatie.