Brief van de aartsbisschop van Poznan, mgr. Stanislaw Gadecki, in naam van de Poolse bisschoppenconferentie, aan mgr. Georg Bätzing, voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie.
Geachte bisschop Georg,
De Katholieke Kerk van Duitsland en Polen worden verbonden door een gezamenlijke geschiedenis van meer dan 1000 jaar. Ze groeit uit de basis van het apostolische geloof in Jezus Christus, dat gegeven werd in de handen van Petrus, en doorgegeven aan de opvolgers van de apostelen - de bisschoppen - die de individuele lokale kerken leiding geven, leren en heiligen. "En dus zeg ik u, gij zijt Petrus, de rots waarop ik mijn kerk zal bouwen, en de poorten der hel zullen haar niet overweldigen. Ik zal u de sleutels geven van het koninkrijk van de hemel. Wat gij zult binden op aarde, zal gebonden blijven in de hemel; en wat gij zult ontbinden op aarde, zal ontbonden blijven in de hemel" (Mt 16:18-19).
Deze geloofsgemeenschap wordt duidelijk uitgedrukt in de heiligen die zowel door Poolse als Duitse Katholieken worden vereerd. Ik denk dan aan de H Bruno van Querfurt, de H Hedwig van Selesië, St Theresa Benedicta van het Kruis (Edith Stein) en St Maximiliaan Maria Kolbe. Van buitengewoon belang in onze relaties is ook de brieven de geschreven werden over vergeving bij het begin van een belangrijk en absoluut noodzakelijk proces van verzoening, na de moeilijkheden van de tweede wereldoorlog. Zowel Karol Wojtyla als Stefan kardinal Wyszynski ondersteunden dat. Daarna, vond dat een concrete uitdrukking in de spirituele en materiële hulp die we mochten ontvangen van Duitse Katholieken tijdens de communistische periode in ons thuisland.
Voor al deze redenen is de Katholieke Kerk van Duitsland erg nauw aan mijn hart en zeer belangrijk voor mij. Met in gedachten deze geloofsband en gezamenlijke geschiedenis tussen Polen en Duitsland, zou ik mijn diepe bezorgdheid en ongerustheid willen uiten over de informatie die ik recent mocht ontvangen uit sferen van de Katholieke Kerk van Duitsland. In een geest van christelijke naastenliefde, neem ik het daarom op mij om u - als voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie - deze brief te sturen, vol broederlijke zorg en in een geest van gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het apostolische geloof dat ons door Christus werd toevertrouwd.
Als herders van de Kerk, zijn we ons bewust van de spirituele oorlog die er heerst in de wereld. "Want onze strijd is niet met vlees en bloed, maar met machten, en heerschappijen, met de wereldbeheersers van deze duisternis en tegen de geesten van het kwaad in de hemelse regionen" (Eph 6:12). Christus overwon satan, en het de taak van de Kerk om die overwinning in de wereld duidelijk te maken. Sta me toe, mijn broeder in het bisschopsambt, om mijn ongerustheid te delen over de rechtvaardiging van de claims die in sommige groepen van de Katholieke Kerk in Duitsland worden gemaakt, en met name in de context van de 'synodale weg'.
De bekoring om de volheid van de Waarheid te zoeken buiten het Evangelie.
De Katholieke Kerk van Duitsland is belangrijk op de kaart van Europa, en ik ben me bewust dat ze ofwel haar geloof, ofwel haar ongeloof zal verspreiden over het continent. Daarom kijk ik met bezorgdheid naar de acties van de Duitse 'synodale weg' tot nu toe. Als men de vruchten bekijkt, kan men de indruk krijgen dat het Evangelie niet steeds de basis is voor de reflecties. Dat is nog gebeurd in de geschiedenis. Denken we aan de zogeheten Jefferson Bible (T Jefferson, The life and morals of Jesus of Nazareth, Rough Draft Printing, 2015). De Amerikaanse president zei dat in de Evangeliën er zzeker zinnen staan die extreem wijs en lovenswaardig waren, die rechtstreeks van Jezus kwamen, maar ook gekken en triviale zinnen, die van ongeleerde apostelen kwamen. Ervan overtuigd dat hij de criteria had om de ene zin van de andere te onderscheiden, besloot hij het met de schaar te doen. Op die manier ontstond een moderne apocrief, die volgens de auteur beter was dan het origineel. Het valt niet uit te sluiten dat het proprium christianum - wat kenmerkend is voor het Christendom - juist in deze moeilijke fragmenten van de Bijbel vielen, die onder 'Jefferson's schaar' vielen.
De bekoring om te geloven in de onfaalbaarheid van de sociale wetenschappen
Een van de bekoringen in de Kerk van deze tijd is het constant vergelijkingen van de leer van Jezus met de huidige ontwikkelingen in psychologie en sociale wetenschappen. Als iets in het Evangelie niet overeenkomt met de huidige staat van kennis in deze wetenschappen, proberen de volgelingen hun Meester te vrijwaren van in opspraak gebrachte te worden, door het Evangelie te 'updaten'. Deze bekoring om te 'moderniseren' spitst zich in het bijzonder toe op de sfeer van de sexuele identiteit. Men vergeet echter dat de staat van de wetenschappelijke kennis regelmatig verandert en soms erg dramatisch, bv door verandering van paradigma. Veranderlijkheid is een inherent kenmerk van de natuur van de wetenschap, die slecht een fragment van alle mogelijke kennis heeft. Vergissingen ontdekken en analyseren is de drijvende kracht achter de wetenschap.
Maar, sommige wetenschappelijke vergissingen hebben dramatische consequenties gehad. Denken we maar aan de wetenschappelijke theorieën over racisme en eugenetica. Gebaseerd op de recente wetenschappelijke vooruitgangen, stemde het congres van de VS in 1924 de National Origin Act, dat restrictieve migratie quota's oplegde aan mensen van het Zuiden of Centraal Europa en een uitsluiten van Aziatische migratie. De voornaamste reden was het geloof dat volkeren als Italianen of Polen als raciaal inferieur werden beschouwd. Aan de andere kant werden ongeveer 70 000 vrouwen die behoorden tot etnische minderheden gesteriliseerd in de VS van de 20ste eeuw op basis van de kennis van eugenetica (cfr G Consolmagno, 'Covid, fede e fallibilita della Scienza', La Civilta Cattolica 4118, pp105-119). Hier, en over andere gebeurtenissen, spreken we over zogezegde 'wetenschappelijke vergissingen'. Daarnaast zijn er echter ook 'ideologische vervalsingen'. Dat ligt onder andere aan de basis, van de verandering in opvatting over sexualiteit die we nu zien (JA Reisman, EW Eichel, Kinsey, Sex and Fraud: The Indoctrination of a People, Huntington Hosse Publication, Lafayette 1990; J Colapinto, As Nature Made Him. The Boy Who Was Raised as a Girl, Harper Perennial, Neuw York-London-Toronto-Sydney 2006).
Het proces van wetenschappelijke vordering stopt niet met onze generatie. De generaties die komen gaan boeken opzij moeten zetten, bijvoorbeeld van psychologie of sociale wetenschappen, die nu als onfeilbaar worden beschouwd. Hoe moet de Kerk dan vandaag antwoorden over de huidige wetenschap om niet een vergissing zoals met Galileo, te begaan? Dat is een ernstige intellectuele uitdaging die we moeten aangaan, steunend op de Openbaring en de solide pestaties van de wetenschap.
De bekoring van leven met een inferieuriteitscomplex
Ik ben me ervan bewust dat Katholieken - niet enkele in Duitsland maar ook in Polen - vandaag leven onder een grote druk van de publieke opinie, die een groot aantal van hen onder een soort inferieuriteitscomplex doet lijden. De volgelingen van Christus, schreef Paus Franciscus, worden vandaag bedreigd door een 'soort inferieuriteitscomplex dat hen ertoe leidt om hun Christelijke identiteit en overtuigingen te relativeren of te verhullen. (...) Zo droogt de vreugde van de missie op met een soort obsessie om te zijn zoals de anderen en te hebben wat iedereen heeft" (Evangelii gaudium, 79).
Paus Franciscus benadrukte in zijn redevoering voor de Romeinse Curie, dat we hier vandaag in Europa niet langer leven in een 'Christelijk systeem' (Franciscus, Christmas Greetings to the Roman Curia, 21 dec 2019). De wereld is op vele wijzen meer pluralistisch geworden. Een belangrijke bron van deze verandering op het Oude Continent is 'een diepe geloofscrisis die vele mensen heeft geraakt'. Geloof is niet langer een evidente veronderstelling in het sociale leven; meer nog geloof is vaak verworpen, bespot, gemarginaliseerd en geridiculiseerd. Spijtig genoeg heeft 'de god van deze wereld de geest van velen blind gemaakt' (2 Kor 4:4). Ze verdragen niet langer een gezonde doctrine maar hebben meerdere leraren naar hun eigen verlangens (cfr 2 Tim 4:3). Daarom de redelijkheid van de waarschuwing aan de Romeinen: 'plooi u niet naar deze tijd maar wees gevormd door de vernieuwing in uw geest, dat u de wil van God mag ontdekking over wat goed is en welgevallig en perfect' (Rom 12:2).
Gelovig aan de leer van de Kerk, moeten we niet toegeven aan de druk van de wereld, of aan de patronen van de dominante cultuur, want dit kan leiden tot morele en spirituele corruptie. Laat ons niet oude slogans herhalen, en standaard eisen van het einde van het celibaat, het priesterschap voor vrouwen, communie voor de gescheidenen, en het zegenen van homosexuele samenlevenden. De 'updating' van de definitie van het huwelijk in het EU Charter of Fundamental Rights is geen reden om aan het Evangelie te raken.
De Bekoring van het bedrijfsdenken.
Ik begrijp dat de Kerk van Duitsland gestaag gelovigen verliest en het aantal priesters neemt jaar na jaar af. Ze zoekt dus naar een weg om de gelovigen bij zich te houden en jonge mensen aan te sporen om te kiezen voor het priesterschap. Maar ze schijnt daarbij het risico te lopen om te denken als een bedrijf: ' we hebben niet genoeg werknemers, dus laat ons de criteria maar verlagen'. Vandaag de vraag om de verplichting tot het priesterlijk celibaat af te schaffen in de tekst 'commitment to celibacy in priestly ministry,' die werd gelezen op de samenkomst van de 'synodale weg' in Frankfurt am Main op 4 februari. Het antwoord op de vraag naar het verband tussen de voorwaarde voor priesterlijk celibaat en het aantal roepingen werd reeds gegeven door St Paulus VI: 'We zullen niet snel geloven dat het afschaffen van het kerkelijk celibaat een duidelijke verhoging van het aantal priesterroepingen zou geven: de hedendaagse ervaring van die Kerken en kerkelijke gemeenschappen die nu reeds hun dienaars toelaten om te trouwen, lijkt eerder het tegendeel aan te tonen. (Sacerdotalis celibatus, 49).
De oorzaken van de crisis liggen elders. Wij als herder zijn soms niet veel meer geworden als expertenin sociale, migratie en milieu richtlijnen, die natuurlijk niet een celibatair leven noodzakelijk maken. Maar, Christus - zo zegt Paus Franciscus - heeft geen priesters nodig die zich vooral bezig houden met hun vrije tijd en een gevoel hebben 'dat ze een grote nood hebben tot een persoonlijke vrijheid, alsof de taak te evangeliseren een gevaarlijk vergif is in plaats van het vreugdevolle antwoord op de liefde van God die ons oproept tot missie' (Evangelii gaudium, 81). De gelovigen hebben recht op priesters die zich ten volle inzetten voor Christus. Christus roept zijn leerlingen om 'met hem te zijn' (Mc 3:14). Wat mensen tot de Kerk aantrekt is en tot het priesterschap is niet nog een aanbieding voor een gemakkelijk leven, maar het voorbeeld van een leven totaal aan God gewijd.
In die context, begon de Duitse 'synodale weg' ook over de vraag van wijding van vrouwen door te stemmen op de tekst 'Vrouwen in het ambt en diensten van de Kerk' in Frankfurt am Main op 4 februari. St Johannes Paulus II heeft die zaak al besloten. "Opdat iedere twijfel kan weggenomen worden over deze zaak van groot belang, een zaak die gaat over de goddelijke instelling van de Kerk zelf, en met de kracht van mijn ambt om mijn broeders te versterken (cfr Lc 22:32) verklaar ik dat de Kerk hoe dan ook geen macht heeft vrouwen tot priesters te wijden, en dat oordeel moet als definitief beschouwd worden door al de gelovigen van de Kerk" (Johannes Paulus II, Ordinatio Sacerdotalis, 4).
Dit werd regelmatig herhaald door Paus Franciscus 'wat betreft de wijding van vrouwen, heeft de Kerk gesproken en gezegd 'Neen'. Johannes Paulus II zei het, maar met een definitieve formulering. Die deur is gesloten, maar over dit onderwerp wil ik nog iets zeggen. Ik zeg het opnieuw, maar ik herhaal het. Onze Lieve Vrouw, Maria, was belangrijker dan de apostelen, dan bisschoppen, diakens en priesters. Vrouwen, in de Kerk, zijn belangrijker dan bisschoppen of priesters. (Franciscus, persconferentie op de vlucht van Rio de Janeiro naar Rome, 28.07.2013).
In de moderne wereld wordt gelijkwaardigheid vaak verkeerd begrepen en beschouwd als uniformiteit. Ieder verschil is behandeld als een discriminatie. Het priesterschap wordt vaak verkeerd begrepen als domineren en een ecclesiastische carrière in plaats van een nederige dienst. Johannes Paulus II in zijn leer over het Sacrament van de wijding gereserveerd voor mannen, refereert aan de wil van Christus en de traditie, en wijst naar de 'complementariteit van de sexen'. Vrouwen hadden een belangrijke rol in het leven van Jezus; samen met Johannes en Jacobus, hebben we Maria en Martha. Zij waren de eerste getuigen van de Verrijzenis. Ten slotte, hebben we de Heilige Maagd Maria, zonder wiens toestemming de menswording niet zou hebben plaatsgevonden en van wie Jezus leerde mens te zijn. Hoewel Christus de gebruiken van de Joodse samenleving overtrad in de relatie tussen man en vrouw, bijvoorbeeld door het gesprek met de Samaritaanse vrouw, liet hij er niet de minste twijfel over dat het priesterschap een roeping enkel voor de man was (cfr Mulieris dignitatem, 26; Ordinatio Sacerdotalis, 2). Maar dat heeft niet verhinderd dat vrouwen even belangrijke rollen gespeeld hebben in de Kerk, en soms misschien wel belangrijker, dan die van mannen. De lijst van vrouwen die het beloop van de Kerk belangrijk hebben beïnvloed is erg lang. Ze telt namen als St Hildegarde van Bingen, St Katharina van Siëna, St Hedwig Koningin van Polen, St Theresa van Avila, en St Faustina.
Meer nog, een van de vier forums van de 'synodale weg' stemde voor een werkdocument met de titel 'living in successful relationships', die de foutieve en schandalige zegen van homosexuele relaties promoot en de leer van de Kerk over homosexuele handelingen wil wijzigen.
De Catechismus maakt een helder verschil tussen homosexuele neigingen en homosexuele handelingen. Ze leert respect voor ieder mens ongeacht zijn neiging, maar veroordeelt zonneklaar homosexuele handelingen als handelingen tegen de natuur (cfr Rom 1; 24-27: 1 Kor 6;9-10).
Ondanks de oproer, de druk of de onpopulariteit ervan, kan de Katholieke Kerk - trouw aan de waarheid van het Evangelie en tegelijkertijd gemotiveerd door liefde voor iedere mens - niet stil blijven of deze verkeerde visus op de mens gedogen, laat staan zegenen of promoten.
De ontoelaatbaarheid van de zegening van homosexuele samenlevenden, werd nogmaals uitgelegd door de Congregatie van de geloofsleer in een brief van 22 februari 2021: 'Met als gevolg dat, en in wezen met de natuur van de sacramenten, vraagt een zegening over een bepaalde menselijke relatie, niet enkel de juiste ingesteldheid van de personen die het vragen, maar is het noodzakelijk dat wat gezegend wordt objectief en positief geordend is om genade te ontvangen en uit te drukken , naar het plan van God in zijn schepping, en ten volle geopenbaard door Christus onze Heer. Dus kunnen enkel die realiteiten worden gezegend die in zichzelf geordend zijn om die doelen te dienen die in overeenkomst zijn met de essentie van de zegening die door de Kerk wordt gegeven. Daarom kan de Kerk niet toelaten dat een zegen wordt gegeven voor relaties, partnerships, zelfs stabiel, die sexuele activiteit buiten het huwelijk veronderstellen ( dat is buiten de onverbreekbare band tussen een man en vrouwen die open is voor de gift van het leven), zoals het geval is in samenleven van personen van hetzelfde geslacht' (Congregatie van de Geloofsleer, Responsum ad dubium over de zegening van personen van hetzelfde geslacht).
De bekoring om toe te geven aan de druk
De crisis van de Kerk in Europa is op de eerste plaats een crisis in het geloof. Om over God te spreken, moeten we eerst tot God spreken die leeft in de diepten van ons hart, waar we de waarheid kunnen proeven (R. Sarah, Serving the truth, Loretto Sisters publishing House, Warsaw 2021, p 148). Het is de geloofscrisis die een van de redenen is waarom de Kerk moeite heeft om een duidelijke theologische en morele doctrine naar voor te brengen;
De autoriteit van de Paus en de bisschoppen is het meest nodig op een moment van moeilijkheden en wanneer zij onder druk wordt gezet om van de leer van Jezus af te wijken. Wanneer ze dramas moet ondergaan zoals dat van de Galaten. Het is nodig om duidelijk te zeggen: 'Maar er is geen ander Evangelie: er zijn alleen wat mensen die verwarring onder u zaaien en die het Evangelie van Christus willen veranderen' (Gal 1:7)
Paulus VI werd onder druk gezet over zijn positie over contraceptie zoals in zijn encycliek Humanae Vitae: 'Als we de morele wet verlagen tot wat de mensen meestal doen, en we reduceren moraliteit tot het niveau van de moraal (die, morgen misschien nog erger kan zijn dan vandaag, en waar eindigen we dan)? Integendeel, het is belangrijk dat we een hoog ideaal nastreven, zelfs al is het moeilijk te beriekn, zelfs als de gewone mens het onbereikbaar vindt, of schuldig? Ik denk dat ik met alle wijzen, helden en heiligen zou zeggen: al de ware vrienden van de menselijke natuur en het ware menselijke geluk (gelovigen zowel als ongelovigen), zelfs al protesteren ze en weerstaan ze, danken in hun hart de autoriteit die genoeg licht, veerkracht en vertrouwen heeft om het ideaal niet te verlagen. Nooit zijn de profeten van Israël of de apostelen van de Kerk akkoord gegaan om het ideaal te verlagen, nooit verzwakten ze het idee van perfectie, nooit trachtten ze de afstand tussen ideaal en natuur te verkleinen. Ze zwakten het concept van zonde niet af - integendeel (Paulus VI, in J Guitton, Dialogen met Paulus VI, Poznan 1969, p 269).
In dezelfde zin schreef Paus Franciscus: 'Vermits het geloof een is, moet het in haar puurheid en integriteit verkondigd worden. Juist omdat alle geloofspunten met elkaar verbonden zijn, is het ontkennen van een ervan, al lijkt het het kleinste, de oorzaak dat alles verbogen wordt. Ieder moment in de geschiedenis kan dit of dat punt gemakkelijker of moeilijker aanvaarden: daarom moeten we waakzaam zijn om de geloofsleer in het geheel door te geven (cfr 1 Tim 6:20) en dat alle aspecten van onze geloofsbelijdenis worden benadrukt. Zeker de eenheid van het geloof is de eenheid van de Kerk, en door iets van het geloof te willen wegnemen, doet ook de waarheid van de gemeenschap verminderen (Lumen fidei, 48).
Beste broeder in het bisschopsambt,
Onze houding naar de wereld kan niet negatief zijn, want Christus kwam niet om de wereld te veroordelen, maar om ze te redden (Cfr Jn 12; 47). God wil niet dat de zondaar sterft, maar dat hij zich bekeerd en leeft (cfr Ez 33:11). Aan ons de taak om effectieve wegen te vinden om mensen tot bekering te leiden. Dat is ook waar de barmhartigheid van God om gaat. Jezus zag de menigte, en had medelijden met hen 'want zij waren als schapen zonder herder, en hij begon hen vele dingen te leren' (Mc 6; 34). Die zin wil niet zeggen dat er geen herders waren in Israël op dat moment, aan wie de schapen waren toevertrouwd. Maar dat er een echt gevaar was dat als de leiders faalden, het volk van God, behorend tot God, uit elkaar zou gedreven worden en dat vele schapen ten prooi zouden vallen aan de wilde beesten.
Ik weet - we hebben erover gesproken, nog recent in Poznan - dat u erg bezorgd bent om het lot van de schapen die u zijn toevertrouwd, en dat u wenst dat geen enkel van de schapen verloren gaat: dat elk van de gelovigen die aan u zijn toevertrouwd het gezegende eeuwige leven met Christus mogen vinden. Dus laat me besluiten met de woorden, uit het begin van de brief van St Paulus aan de Efeziërs: 'Tenslotte, zoek uw kracht bij de Heer en zijn almacht. Trek de wapenrustig van God aan om te kunnen standhouden tegen de listen van de duivel. Want onze strijd is niet gericht tegen vlees en bloed, maar tegen de heerschappijen, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers van deze duisternis en tegen de geesten van het kwaad in de hemelse regionen. Grijp daarom naar de wapenrustig van God om weerstand te kunnen bieden de dag van het kwaad en staande te blijven, strijdend tot het einde. Stel u op, de waarheid als een gordel om uw middel, de gerechtigheid als een pantser om uw borst, de ijver voor het evangelie van de vrede als schoeisel aan uw voeten; Draag steeds het schild van het geloof, waarmee u alle brandende pijlen van het kwaad kunt doven. Draag ook de helm van de redding en het zwaard van de Geest, dat wil zeggen, het woord van God. Bid en smeek in de Geest bij elke gelegenheid en op allerlei wijze. Houd daartoe nachtwaken, waarbij u met volharding God smeekt voor alle heiligen. En bid ook voor mij dat mij het woord gegeven mag worden als ik mijn mond open, om vrijmoedig het geheim van het evangelie openbaar te maken, waarvoor ik een gezant ben in boeien. Bid dat ik het vrijmoedig mag verkondigen zoals het mijn plicht is. (Ef 6:10-20).
Met groot respect en broederlijke groeten in Christus,
+ Stanislaw Gadecki
Aartsbisschop van Poznan
Voorzitter van de Poolse Bisschoppenconferentie
Warschau, 22 februari 2022
Feest van de Stoel van St Peter
