Het leven van Joseph Ratzinger omvat bijna een eeuw (1927 – 2022). En het is een heel rijk leven geworden. Enerzijds heeft hij de ingrijpende gebeurtenissen van de twintigste eeuw in wereld en Kerk meegemaakt, anderzijds was zijn leven geworteld in de eeuwen Traditie van de Kerk. Twee dikke biografieën ( van Guerriero – 650 blz. - en Seewald – 1150 blz. -) geven een prachtig tijdsbeeld en gedetailleerd portret van dit bijzondere leven.
Ratzinger was een uiterst nobel mens, fijnzinnig, geleerd, bescheiden, intellectueel zeer begaafd, onvermoeibaar werkend, aandachtig voor degene tegenover hem … Hij was allereerst gelovige en priester. Hij stelde zijn vele talenten in dienst van de Heer, de Kerk en de waarheid. Talloze ambten en taken werden hem toevertrouwd. Men heeft weinig idee hoe overvraagd het bisschopsambt en later het pausambt kon zijn. Toch ging er een sereniteit van hem uit. Hij leefde en werkte op het ritme van de Heer.
Wie zijn complete werken voor zich ziet, inmiddels 13 banden van elk honderden bladzijden en sommige in meer delen (ongeveer 2 meter boeken), vraagt zich af hoe één iemand dit heeft kunnen schrijven. Want, om het zo te zeggen, elk woord, elke gedachte was weloverwogen en onderbouwd door voorstudie en overweging. Ratzinger, paus Benedictus XVI, is een kerkvader uit onze tijd. Hij lijkt op de grote heilige theologen, door hem vereerd en bestudeerd, Augustinus en Bonaventura. Evenals hen probeerde ook Ratzinger, paus Benedictus XVI in te gaan op actuele kwesties, maar altijd vanuit de Openbaring en de Traditie. En evenals hen dacht en theologiseerde hij vanuit zijn gebeds- en sacramenteel-leven. Hij leefde met God. Samen met Paus Johannes Paulus II was hij de juiste persoon om de Kerk en de wereld na het 2e Vaticaans Concilie, de goede weg te wijzen. Er leven nu nog weinigen die als hem alle nuanceringen en vaak verborgen rijkdommen van het katholieke geloof echt kennen.
Hij is dan ook niet te plaatsen in de oppervlakkige media-termen ‘conservatief – progressief’. Evenmin toont het van inzicht hem tegenover zijn opvolger te plaatsen en te suggereren, dat de emeritus paus plichtmatig zijn opvolger steunde. Wie iets weet van het geestelijk katholiek leven, en wie paus Benedictus een beetje kent, weet dat hij zich helemaal aan de Heer, de Kerk en dus ook de paus toevertrouwde.
Emeritus Paus Benedictus XVI heeft zijn zending voltooid, als priester, als theoloog, als bisschop en paus, als emeritus paus die zijn lijden opdroeg voor de Kerk, de wereld en de vrede. Hij mag nu Jezus zien, Wie hij heeft nagevolgd in zijn leven en lijden en over Wie hij zo verrijkend heeft gepreekt en geschreven.
Ik ben altijd onder de indruk geweest van zijn serene houding, de helderheid van zijn geschriften, zijn overzicht, zijn katholiciteit en zijn kennis. Ook rond mijn katholiek worden, vele decennia geleden, waren zijn boeken een grote hulp. Elke bladzijde van zijn hand is verrijkend. De vele interview-boeken (ook nog als emeritus paus) werpen onverwacht licht op zoveel kwesties in de maatschappij en de Kerk, altijd met veel waardering voor wat goed is en veel hoop vanuit het vertrouwen op de Voorzienigheid. Hij was volgens mij de juiste paus op het juiste moment. Liet Johannes Paulus II vooral zien hoe mooi het katholieke geloof is, paus Benedictus XVI liet en laat in zijn geschriften zien hoe waar het is. Paus Franciscus laat zien hoe goed het is. Dus geen tegenstellingen, maar complementariteit, geleid door de heilige Geest. Kortom: veel om God voor te danken.
Goede God, Vader, Zoon en heilige Geest,
wij danken u voor het rijke leven van paus Benedictus XVI.
Moge het veel vruchten blijven dragen.
En geeft U hem toegang tot de vreugde van de Hemel
waar hij U mag aanbidden samen met Maria en de heiligen,
en een voorspreker mag worden voor ons.
Heer, geeft hem de eeuwige rust,
en het eeuwige licht verlichtte hem
Dat hij moge rusten in vrede. Amen.
Pastoor J Smith, Leiden
